KARP W ZALEWIE OCTOWEJ
Składniki:
- filety z mięsa karpiowego
- mąka
- jajko
- bułka tarta
- ocet
- woda
- cukier
- marchew
- cebula
- przyprawy: sól, pieprz, ziele angielskie, liść laurowy
Sposób przygotowania
Oczyszczonego i pozbawionego kręgosłupa i głowy karpia kroimy na wąskie filety. Posypujemy solą oraz mielonym pieprzem i odkładamy do leżakowania na kilka godzin. Następnie panierujemy kolejno w mące, jajku, bułce tartej
i smażymy na rozgrzanym oleju. Odsączamy z tłuszczu i przekładamy do słoików, które uzupełniamy ugotowaną wcześniej z wody, octu, cukru i przypraw zalewą, z dodatkiem pokrojonych w plastry marchwi i cebuli. Pasteryzujemy, jeśli chcemy wydłużyć termin spożycia.
Tradycja
Karp w zalewie octowej, to potrawa, której najważniejszym składnikiem jest mięso karpia pochodzącego z terenu Doliny Karpia, obejmującej swym zasięgiem trzy gminy: Zator, Przeciszów i Spytkowice.
Dolina Karpia, od średniowiecza słynąca z połowu ryb, a także z czystego powietrza oraz unikatowej fauny i flory, specjalizuje się w hodowli karpia o niepowtarzalnych walorach smakowych. Jego przygotowanie w zalewie octowej jest oparte na tradycyjnej recepturze przekazywanej od ponad 40 lat
z pokolenia na pokolenie. Wyjątkowy smak oraz charakterystyczny aromat tak przygotowanego karpia sprawiają, że jest on nie tylko jedną z potraw serwowanych w okresie Świąt Bożego Narodzenia i Wielkanocy, lecz również stanowi obowiązkowe danie podczas okolicznościowych spotkań w gronie rodziny i znajomych.
***
PRAŻONKI POLAŃSKIE
Składniki:
-
ziemniaki
-
marchew
-
cebula
-
kiełbasa
-
boczek wędzony
-
zielona pietruszka
-
liście kapusty
-
smalec wiejski
-
przyprawy: sól, pieprz
Sposób przygotowania
Obrane i opłukane ziemniaki, marchew i cebulę kroimy w plastry, kiełbasę
i boczek w kostkę, a zieloną pietruszką drobno siekamy. Wszystkie składniki razem mieszamy, doprawiamy solą i pieprzem. Następnie przekładamy do przygotowanego wcześniej, wysmarowanego smalcem i wyłożonego liśćmi kapusty żeliwnego garnka. Całość ponownie nakrywamy liśćmi kapusty
z niewielką ilością tłuszczu. Przykrywamy szczelnie pokrywką lub darnią ułożoną trawą do dołu. Prażymy na rozpalonym ognisku około dwóch godzin.
Tradycja
Prażonki polańskie są potrawą powszechnie występującą na terenie Polanki Wielkiej. Tradycja ich przygotowywania liczy ponad 50 lat i jest związana
z jesiennym wykopywaniem ziemniaków.
Zaangażowanie całych rodzin w prace polowe sprawiało, że poza domem przebywano od rana do późnego wieczora. Prażonki polańskie, przygotowywane przez gospodynię jeszcze przed wyjściem w pole, zabierano ze sobą w żeliwnym garnku. Przykrywano go wyciętym kawałkiem darni
i prażono na rozpalonym ognisku. Podawane na liściu kapusty, nasycone delikatnym aromatem wędzonki i dymu, stanowiły niecierpliwie oczekiwany, ciepły posiłek, a ich spożycie było okazją do chwilowej przerwy w pracy.
***
SERNIK KRÓLEWSKI
Składniki
Ciasto kruche:
-
2 szklanki mąki
-
1 całe jajo wiejskie
-
2 żółtka jaj wiejskich
-
10 dag margaryny
-
1 łyżeczka proszku do pieczenia
- cukier
Masa serowa:
-
1,2 kg białego sera
-
3 żółtka jaj wiejskich
-
2 całe jaja wiejskie
-
2 szklanka cukru
-
½ szklanki oleju
-
1,5 szklanki mleka
-
2 budynie śmietankowe
-
3 łyżeczki kakao
-
10 dag rodzynek
-
wiórka kokosowe
Pianka:
-
3 białka jaj wiejskich
-
½ szklanki cukru
Sposób przygotowania
Delikatnie zagniatamy kruche ciasto. Przygotowujemy masę serową miksując w pierwszej kolejności jajka i żółtka. Dodajemy cukier, potem stopniowo zmielony ser, następnie olej, mleko i na końcu wsypujemy budyń. Dokładnie zmiksowaną masę serową wylewamy na wyłożoną kruchym ciastem blachę, przy czym pozostawiamy dwie szklanki masy i wsypujemy do niej kakao. Na jasnej masie układamy rodzynki i przykrywamy ciemną masą. Pieczemy w piekarniku 40 minut, następnie na podpieczony sernik wylewamy ubitą piankę z białek i na 20 minut wkładamy ponownie do piekarnika.
Upieczone ciasto odkładamy do wystygnięcia i przekładamy na drewnianą deskę.
Tradycja
Sernik królewski jest umiarkowanie słodkim ciastem, znanym powszechnie na terenie Ryczowa od ponad 25 lat. Złożony z pięciu warstw: ciasta kruchego, jasnej masy serowej, rodzynek, ciemnej masy serowej oraz słodkiej pianki z białek wyróżnia się charakterystycznym smakiem sera, lekką kwaskowatością rodzynek oraz delikatnym aromatem kokosu. Pieczony, szczególnie w jednej rodzinie od trzech pokoleń, wpisał się w historię Ryczowa zdobywając uznanie jego mieszkańców .
Tradycja jego wykonywania, popularyzowana również poza Ryczowem sprawia, że sernik królewski nieustannie poszerza krąg swoich zwolenników.
***
KASZANA (KISZKA Z KAPUSTĄ ZASMAŻANĄ)
Składniki:
-
Kasza jęczmienna
-
Krew wieprzowa
-
podroby
-
przyprawy: sól, pieprz
Sposób przygotowania
Kaszę jęczmienną wiejską na rosole 1:2 uparzymy, śwince trochę krwi upuścimy i też uparzymy. Trochę ugotowanych podrobów dajemy i to wszystko przez maszynkę przepuszczamy, skwareczkami ze spyreczki okraszamy, solą pieprzem doprawiamy i kiszeczke zajadamy.
Charakterystyka
Kaszana – kiszka z kapustą zasmażaną, to danie złożone z dwóch, podawanych na ciepło potraw: pikantnej, o zapachu topionego swojskiego smalcu, brunatno – brązowej, szklącej się od tłuszczu kiszki z widocznymi białymi grudkami kaszy i skwarkami z sadła i otoki oraz z łagodnej w smaku, słodko – kwaśnej, poszatkowanej na krótkie włókna i lekko zagęszczonej zasmażką kiszonej kapusty o barwie jasnobeżowej, z dodatkiem pojedynczych nasion kminku, pokrojonych w kostkę cebuli, korzeni marchewki, pietruszki i selera, z akcentem posiekanej zielonej natki pietruszki, o zapachu typowym dla kiszonej kapusty z lekkim aromatem jarzyn, warzyw i zasmażki.
Tradycja, pochodzenie i historia produktu
Kaszana – kiszka z kapustą zasmażaną, to na terenie Paszkówki tradycyjne danie przyrządzane od przeszło 60 lat. Wyjątkowość potrawy wynika z faktu, że wszystkie surowce przeznaczone do jej przygotowania pochodzą nie z ogólnych hodowli i upraw, lecz z domowych, miejscowych gospodarstw
w Paszkówce znane jest powiedzenie: gdzie kiszka, kapusta tam chata nie pusta, a występujące tutaj tradycje masarskie związane z hodowlą na własne potrzeby trzody chlewnej sprawiają, że mieszkańcy wsi mają zawsze dostęp do świeżej, swojskiej kiszki. W Paszkówce z chlubą podkreśla się i docenia międzypokoleniowe doświadczenia w zakresie kiszenia kapusty domowym sposobem i uboju świń. Wiedzę i tajniki wędliniarskich wyrobów przekazuje się z rodziców na dzieci, które starają się kultywować i podtrzymać rodzinne tradycje. Duże znaczenie w przygotowaniu kiszki z kapustą zasmażaną ma zagospodarowanie pól uprawnych, co pozwala na posiadanie jarzyn wystarczających na potrzeby danego gospodarstwa.
Kaszana – kiszka z kapustą zasmażaną należy do potraw, które przygotowuje się podczas świniobicia. W danej rodzinie dawniej ubój świń miał miejsce raz lub dwa razy w roku, obecnie kaszana jest dostępna przez cały rok, gdyż na wsi często gospodarze biją dla siebie świnie, a wśród mieszkańców istnieje zwyczaj wzajemnego dzielenia się swojskimi wyrobami – jeden obdaruje drugiego, co z kolei zobowiązuje do oddania zrobionej kaszanki przy okazji własnego świniobicia. Kaszana – kiszka z kapustą zasmażaną jest przygotowywana według powszechnie znanej receptury, jednak z zachowaniem indywidualnych potrzeb smakowych. Często jest podawana jako ciepłe danie obiadowe lub kolacja, niejednokrotnie jako piątkowy posiłek,